Kripto para ve blockchain dünyasına adım atanlar için, terminoloji başlangıçta karmaşık gelebilir. Bu rehber, temel kavramlardan teknik terimlere kadar kapsamlı bir A’dan Z’ye sözlük sunarak, kripto ekosistemini daha iyi anlamanızı sağlayacak.
A
- Adres: Kripto para alımı için kullanılan benzersiz bir karakter dizisi. Dijital cüzdanınızın “hesap numarası” gibi düşünebilirsiniz.
- Airdrop: Kullanıcılara ücretsiz token dağıtımı; genellikle tanıtım amaçlı veya ödül olarak verilir.
- Altcoin: Bitcoin dışındaki tüm kripto paraları ifade eder. Örnekler: Ethereum, Litecoin, Cardano.
- ASIC (Application-Specific Integrated Circuit): Kripto para madenciliği için özel olarak tasarlanmış donanım.
B
- Bitcoin (BTC): Satoshi Nakamoto tarafından 2009’da oluşturulan, en tanınmış ilk kripto para.
- Blockchain: İşlemleri merkezi olmayan bir şekilde kaydeden dijital defter.
- Burning: Dolaşımdaki token miktarını azaltmak için token’ların kalıcı olarak yok edilmesi işlemi.
- Boğa Piyasası (Bull Market): Fiyatların yükseldiği ve piyasa beklentilerinin olumlu olduğu durum.
C
- Cold Wallet: İnternete bağlı olmayan, yüksek güvenlikli bir kripto para cüzdanı.
- Konsensüs Mekanizması (Consensus Mechanism): Blockchain ağlarının işlemleri doğrulamak için kullandığı yöntemler (ör. Proof of Work, Proof of Stake).
- Kriptografi: Bilgiyi şifreleme yoluyla güvence altına alma yöntemi; blockchain’in temelini oluşturur.
- Dolaşımdaki Arz (Circulating Supply): Piyasada dolaşan toplam coin veya token miktarı.
D
- Merkeziyetsizlik (Decentralization): Kontrolün merkezi bir otoriteden dağıtılmış bir ağa aktarılması.
- DeFi (Decentralized Finance): Bankalar gibi aracıların olmadığı, blockchain tabanlı finansal hizmetler.
- DApp (Decentralized Application): Merkezi kontrol olmadan çalışan, blockchain üzerinde oluşturulmuş uygulamalar.
- Çifte Harcama (Double Spending): Aynı kripto parayı birden fazla kez harcama riski, blockchain ile önlenir.
E
- Ethereum (ETH): Akıllı sözleşmeler ve merkeziyetsiz uygulamalar için popüler bir blockchain platformu.
- Borsa (Exchange): Kullanıcıların kripto para alıp satabildiği platformlar.
- ERC-20: Ethereum blockchain’inde token oluşturmak için kullanılan standart.
F
- Fiat Para: USD, EUR veya JPY gibi geleneksel, hükümet destekli para birimleri.
- Fork: Blockchain protokolünde yapılan bir değişiklik; iki ayrı blockchain oluşturabilir.
- FOMO (Fear of Missing Out): Yatırımcıların, kazanç fırsatını kaçırma korkusuyla varlık alımına yönelmesi.
G
- Gas: Ethereum ağında işlemleri veya akıllı sözleşmeleri yürütmek için ödenen ücret.
- Genesis Block: Bir blockchain’in ilk bloğu.
- GPU (Graphics Processing Unit): Kripto para madenciliğinde kullanılan donanım.
H
- Halving: Madencilik ödüllerinin yarıya indirildiği, yeni coin arzını azaltan etkinlik.
- Hash: Blockchain üzerindeki verileri temsil eden benzersiz bir şifreleme dizisi.
- HODL: “Hold” kelimesinden türetilmiş bir terim; piyasadaki dalgalanmalara rağmen kripto parayı elde tutmak anlamına gelir.
I
- ICO (Initial Coin Offering): Yeni kripto paraların yatırımcılara token satışı yoluyla fon topladığı bir yöntem.
- Değiştirilemezlik (Immutable): Blockchain’de bir kez kaydedilen verilerin değiştirilememesi.
- İnteroperabilite (Interoperability): Farklı blockchain ağlarının birbiriyle iletişim kurma yeteneği.
J
- JOMO (Joy of Missing Out): Riskli yatırımlardan uzak durmanın getirdiği memnuniyet.
K
- Anahtar (Key): Kripto para cüzdanlarını güvence altına almak ve erişmek için kullanılan kriptografik dizi. Özel anahtar gizli tutulurken, genel anahtar paylaşılabilir.
L
- Defter (Ledger): Finansal işlemleri kaydeden sistem; blockchain’de merkeziyetsiz ve değiştirilemezdir.
- Likidite: Bir varlığın nakde veya başka bir varlığa kolayca dönüştürülebilme yeteneği.
M
- Piyasa Değeri (Market Cap): Bir kripto paranın toplam değeri; fiyat ile dolaşımdaki arzın çarpımıyla hesaplanır.
- Madencilik (Mining): İşlemleri doğrulama ve blockchain’e ekleme süreci.
- Ana Ağ (Mainnet): Gerçek işlemlerin gerçekleştiği blockchain ağı.
N
- Düğüm (Node): Blockchain ağına bağlı, ağın çalışmasına katılan bilgisayar.
- NFT (Non-Fungible Token): Sanat eserleri veya koleksiyonlar gibi benzersiz dijital varlıkları temsil eden token.
O
- Oracle: Blockchain’leri dış veri kaynaklarına bağlayan hizmet.
P
- Özel Anahtar (Private Key): Kripto para fonlarına erişim sağlamak için kullanılan gizli bir şifreleme dizesi.
- Proof of Stake (PoS): Doğrulayıcıların, sahip oldukları kripto para miktarına göre seçildiği bir konsensüs mekanizması.
- Proof of Work (PoW): İşlemleri doğrulamak için madencilerin karmaşık problemleri çözdüğü bir konsensüs mekanizması.
Q
- QTUM: Bitcoin ve Ethereum’un özelliklerini birleştiren bir blockchain platformu.
R
- Ripple (XRP): Hızlı uluslararası ödemeler için tasarlanmış bir dijital ödeme protokolü ve kripto para.
- ROI (Return on Investment): Bir yatırımın kârlılığını ölçen bir oran.
S
- Akıllı Sözleşme (Smart Contract): Kodlanmış şartlar içeren, kendi kendini yürüten sözleşmeler.
- Stablecoin: Değeri, fiat para birimi veya altın gibi sabit bir varlığa sabitlenmiş kripto para.
- Ölçeklenebilirlik (Scalability): Bir blockchain’in artan işlem sayısını yönetebilme kapasitesi.
T
- Token: Bir blockchain üzerinde oluşturulan dijital varlık; genellikle değer veya faydayı temsil eder.
- İşlem Ücreti (Transaction Fee): İşlemleri doğrulamak için madencilere veya doğrulayıcılara ödenen ücret.
U
- Utility Token: Belirli bir blockchain ekosisteminde ürün veya hizmetlere erişim sağlayan token.
V
- Doğrulayıcı (Validator): Blockchain ağında işlemleri doğrulayan ve yeni bloklar oluşturan katılımcı.
W
- Cüzdan (Wallet): Kripto para saklama, gönderme ve alma için kullanılan dijital araç.
- Whitepaper: Bir kripto projesinin amacını, teknolojisini ve hedeflerini açıklayan belge.
X
- XRP: Ripple ağı tarafından uluslararası ödemelerde kullanılan kripto para.
Y
- Yield Farming: DeFi platformlarında kripto para ödülleri kazanmak için staking veya lending stratejisi.
Z
- Sıfır Bilgi Kanıtı (Zero-Knowledge Proof): Bir bilginin kendisini açıklamadan doğru olduğunu kanıtlayan kriptografik yöntem.
Not:
YatirimDanismanligi.com, bilgi ve eğitim amaçlıdır. Yatırım kararlarınızı kendi risk analizinize göre alınız.